JanVissersWeer.nl | Weerman bij RTV-NH en Buienradar

Zondag 3 december 2023

Zware sneeuwval in het Alpengebied, zomerse temperaturen op de Balkan!

Een omvangrijk en complex lagedrukgebied, dat in het overgangsgebied tussen subtropische en polaire lucht tot ontwikkeling is gekomen, heeft de afgelopen dagen extreem weer veroorzaakt van het Iberisch schiereiland via het Alpengebied naar de Balkan en inmiddels ook Oekraïne. In de Spaanse gemeente Bielsa in de provincie Huesca viel van 29 november t/m 1 december 222 mm; aan met name de noordzijde van de Alpen kwam het vrijdag/zaterdag tot zware sneeuwval. In delen van Oostenrijk, Zwitserland, Tsjechië en niet in de laatste plaats het zuiden van Duitsland viel meer dan een halve meter ‘Neuschnee’. Op de luchthaven van München, die door de sneeuwval volledig werd ontwricht, lag gisteren 43 centimeter en dat is een heus sneeuwrecord voor december.

Ondertussen leek het wel zomer op de Balkan. In veel landen werden vooral gisteren decemberrecords met voeten getreden. In de Servische steden Kraljevo en Valjevo werd het respectievelijk 25,0 en 25,6°, op het vliegveld van de hoofdstad Belgrado werd 22,7° gemeten en de afgelopen nacht was het in delen van Zuid-Rusland en Oekraïne 19 tot 20 graden.

In Noord-Europa weet Koning Winter echter van geen wijken. In het Zweedse Ljusnedal werd zaterdag –32,4° geregistreerd en Gielas wees de thermometer tijdens de afgelopen nacht -30,6º aan.

Vanmiddag en vanavond sneeuw. Ook maandag (natte) sneeuw en later in het zuiden regen.

In ons land heeft het de afgelopen nacht licht gevroren: Woensdrecht en Eelde waren met afstand de koudste plaatsen met respectievelijk –4,3 en –4,7°. In vooral het noordwesten vielen nog enkele winterse buien. In Limmen werd totaal, sinds gisterochtend, 10 mm opgevangen. De neerslag leidde lokaal tot flinke gladheid.

Vanochtend blijft het droog en laat de zon zich regionaal nog af en toe zien. Vanmiddag gaat het echter van het zuidwesten uit sneeuwen, vanavond is dat eveneens het geval. De verwachting is dat er 1 tot 5 centimeter valt. In vooral het noordoosten kan dat uiteindelijk meer dan 5 centimeter worden. De sneeuw wordt veroorzaakt door een frontaal systeem dat over het zuiden van Engeland en de Kanaalregio naar ons land trekt. Het front wordt geactiveerd door een andere ‘verstoring’. De temperatuur komt uit op maximaal circa 2 graden, maar tijdens de sneeuw daalt het kwik naar het vriespunt. De wind krimpt naar het zuidoosten en wordt tegen en tijdens de avond matig tot vrij krachtig boven land en krachtig tot hard aan de kust en op het IJsselmeer.

Maandag bereikt een nieuwe depressie, vandaag nog ten zuidwesten van Ierland, Het Kanaal. Daardoor opnieuw natte (smeltende) sneeuw of sneeuw, in het zuidelijk deel van het land in de middag overgaand in regen. In het noorden is het ’s ochtends nog droog. De temperatuur loopt op naar 2 tot 3 graden, in het noorden schommelen de maxima rond het vriespunt. De wind waait uit het zuidoosten tot oosten en is matig, aan de kust en op het IJsselmeer vrij krachtig.

Dinsdag nog vrij grote neerslagkansen. Daarna tijdelijk wat droger, maar tegen het einde van de week opnieuw neerslag en hogere temperaturen.

Dinsdag bevindt de depressie zich nog boven onze omgeving en is de neerslagkans nog vrij groot. De temperatuur komt uit op 4 tot 5 graden en de wind gaat uit noordelijke richtingen waaien.

Op woensdag en donderdag trekt de in betekenis afnemende depressie naar Noord-Duitsland en nemen de neerslagkansen af. In de nacht naar donderdag kan het weer wat gaan vriezen, maar vanaf vrijdag/zaterdag (8-9 december) stuwt een nieuwe oceaandepressie zachte lucht naar onze omgeving en nemen ook de regenkansen weer toe. Van harte gaat de verzachting niet. Krachtige hogedruk boven Noord-Rusland, uitbreidend naar Scandinavië, probeert de verzachtingsprocessen te ontmoedigen. Later meer daarover op de pagina Pluim.

De herfst van 2023 is in het water gevallen. Er viel gemiddeld in ons land bijna 400 tegen normaal 239 mm. Alleen in 1998 was de ‘meteoherfst’ nog natter.

De tweede helft van de meteorologische herfst is volledig in het water gevallen in ons land. September verliep, uitgaande van de ‘ambachtelijke waarnemingen’ van de meer dan 300 KNMI-neerslagstations, nog relatief droog met gemiddeld 69 tegen normaal 78 mm. Vanaf circa 11 oktober gingen de hemelsluizen echter open. Met gemiddeld over het land 157 tegen normaal 81 mm werd oktober de op twee na natste wijnmaand uit de meetreeks (1998 gemiddeld 173, 1932: 192 mm); november is op basis van voorlopige cijfers uitgekomen op circa 170 tegen normaal 80 mm. Alleen in 1944 was november nog iets natter met gemiddeld 176 mm.

Tellen we de maandhoeveelheden bij elkaar op dan komen we voor wat betreft de meteorologische herfst, zijnde het tijdvak 1 september t/m 30 november, uit op gemiddeld 396 mm tegen normaal 239 mm. Alleen in 1998, net als 2023 een jaar met een krachtige El Niño, was de herfst met gemiddeld 430 mm nog natter. Andere grootgrutters in regen waren 2013 met 344, 1944 met 352 en 1974 met gemiddeld 363 mm. De neerslaghoeveelheden van de afzonderlijke plaatsen (in Noord-Holland lokaal meer dan 550 mm!) komen nog ’ter tafel’.

De eindeloze optocht van depressies, fronten, troggen en andere (ver)storingen viel vanaf medio oktober samen met een sterke afkoeling van de atmosfeer boven het noordelijk deel van de Oceaan en Noord-Europa. Mede daardoor namen de thermische verschillen in de vrije atmosfeer toe waardoor de polaire straalstroom boven de Atlantische Oceaan van tijd tot tijd buitengewoon hoge windsnelheden genereerde. In combinatie met de warmte (energie) van het veel te warme zeewater is dat, denk ik, de belangrijkste oorzaak geweest van het regenfestijn. Indirect spelen uiteraard ook El Niño, de voortschrijdende klimaatverandering en de enorme uitbarsting van de vulkaan ‘Hunga Tonga’ op de Pacific in januari 2022 een rol. Het is mij iets te kort door de bocht om de verzopen herfst alleen aan de klimaatsverandering toe te schrijven. Die kaart werd wel snel getrokken de afgelopen tijd.

Voor updates en meer verwijs ik u naar de pagina: https://janvissersweer.nl/weerpraatje-actueel/

Weerman Jan Visser, zondag 3 december 2023, 10 uur

FOTO’s van de dag:

Lading sneeuw gisteren in München (bron: @dpa). De tweede foto komt uit het Oostenrijkse Pühret im Mühlkreis. Daar lag gisteren 58 centimeter (bron: via Manuel Oberhuber).

Weerfoto’s kunnen worden gemaild naar info@janvissersweer.nl